Behandelmethodieken
Hieronder vindt u achtergrondinformatie.
• Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapiee
• Psychodynamische Psychotherapie
• Cognitieve Gedragstherapie, Schematherapie, Kernovertuigingen
• Trauma, Integratieve Traumabehandeling, EMDR
• Emotionally Focused Therapy (EFT) voor paren
• Systeemtherapie: gezinstherapie en ouderbegeleiding, methode Geweldloze Autoriteit
• E-Health
Onder het kopje Sociale Kaart vindt u Psychiaters, Psychotherapeuten/klinisch psychologen, gz- psychologen, en andere disciplines
Wat is psychotherapie?
Psychotherapie is een effectieve gespreksbehandelmethode voor psychische stoornissen en problemen. Gesprekken tussen de cliënt(en) en de deskundige hulpverlener staan centraal. De cliënt kan een individu, een (echt)paar, een gezin of een groep zijn; kind, volwassene of oudere. De behandelingen zijn kort als het kan langdurig als dat nodig is, omdat bij sommige ernstige psychische problematiek het belangrijkste effect van de behandeling pas na ongeveer een jaar te behalen is.
Doel
Psychische klachten verminderen of beter hanteerbaar maken, dat is het doel van psychotherapie. Daarbij is de inzet van de cliënt even belangrijk als de deskundigheid van de psychotherapeut. Het resultaat is afhankelijk van de aard van de problemen en iemands eigen mogelijkheden. Voor een cliënt is psychotherapie vaak hard werken. Het proces gaat vaak gepaard gaat met ups en downs. Een geslaagde psychotherapie garandeert niet dat de cliënt de rest van zijn of haar leven gelukkig zal zij en kan aan omstandigheden niets veranderen. Maar met behulp van psychotherapie is het wel mogelijk dat de cliënt de problemen beter leert hanteren door de eigen reacties beter te leren begrijpen. We zijn ons vaak niet bewust van de drijfveren van ons gedrag. Soms wordt iemand in zijn of haar functioneren geremd door gevoelens die niet alleen met actuele gebeurtenissen te maken hebben. Inzicht in achterliggende overtuigingen, in verborgen angsten of verlangens, in beschermingsmechanismen en een directer contact met uw gevoelens kan u helpen om uw psychische problemen beter te begrijpen, te verwerken en op zoek te gaan naar andere mogelijkheden om met deze situaties om te gaan.
Soorten
Een psychotherapeutische behandeling kent een vaste systematiek of consistentie in het hanteren van de therapeutische relatie met de cliënt. Maar dit kan op veel manieren vorm krijgen. Zo kan psychotherapie worden gegeven als ‘individuele’ psychotherapie, een groepspsychotherapie of een systeembehandeling. Er zijn verschillende invalshoeken en behandelmethodieken mogelijk, zoals psychodynamische psychotherapie, cognitieve gedragstherapie, cliëntgerichte psychotherapie, EMDR, EFT, systeemtherapie. Zie voor verdere toelichting per methodiek Meerweten, behandelmethodieken.
Wanneer psychotherapie
Psychotherapie is volgens de richtlijnen onlosmakelijk verbonden aan behandeling van angst-, stemmings- en persoonlijkheidsstoornissen, voorkeursbehandeling voor kinderen, volwassenen en ouderen met zowel enkelvoudige als meervoudige, complexe psychische problematiek, en vaak persoonlijkheidsproblematiek. Het wetenschappelijk onderzoek naar de werking van psychotherapie laat zien dat psychotherapie vaak effectief is en bij persoonlijkheidsproblematiek zelfs effectiever dan medicatie.
Wat is een psychotherapeut?
De psychotherapeut werkt in een instelling voor geestelijke gezondheidszorg of in een zelfstandige praktijk. Hij of zij is een professional die zich richt op behandeling van patiënten met complexe problematiek, veelal meervoudige problematiek, persoonlijkheidsproblematiek of een combinatie van beide. De psychotherapeut is in de geestelijke gezondheidszorg aanvullend ten opzichte van de gezondheidszorgpsycholoog, de klinisch psycholoog, de klinisch neuropsycholoog en de psychiater. Psychotherapeut is een beschermde titel waaraan een BIG registratie is gekoppeld met bijbehorende kwaliteitscontrole.
Een psychotherapeut is goed opgeleid in het interpreteren van informatie over de patiënt voor het maken van een probleemanalyse en indicatiestelling, in het hanteren van een therapeutische relatie, het (h)erkennen van overdracht en tegenoverdracht en het uitvoeren van een complexe behandelmethode zonder dat de werkwijze per zitting uitgeschreven staat.
Website van beroepsvereniging voor psychotherapeuten:
www.psychotherapie.nl
www.nvvp.nl
BIG register:
www.bigregister.nl
top
Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapie
Een belangrijk uitgangspunt van persoonsgerichte experiëntiële psychotherapie is dat psychisch welzijn samenhangt met de mogelijkheid tot zelfontplooiing, dwz binnen de gegevenheden van ons leven ons zelf te zijn en ons verder als mens te ontwikkelen. Door een onveilige buiten- of binnenwereld kan dit proces van ontwikkeling stagneren en kunnen klachten ontstaan. Het zicht krijgen op deze persoonlijke problemen gaat beter wanneer iemand in contact is met zijn gevoelens en gedachten. De therapie is experiëntiëel, dat wil zeggen gericht op het contact maken met uw gevoel over de dingen die u meemaakt en uw dilemma’s. Door in gesprek te komen over de gevoelsmatige betekenis van uw klachten en gebeurtenissen die hiermee samenhangen, kunt u uw problemen onderzoeken en ontdekken hoe u hierin verder kunt komen. De therapie is persoonsgericht, dat wil zeggen dat de psychotherapeut niet uw psychische ‘stoornis’ als uitgangspunt neemt, maar u aanspreekt als persoon en met u onderzoekt hoe het komt dat u, met uw voorgeschiedenis en toekomstverwachting, op dit moment klachten heeft.
Een grondgedachte van de persoonsgerichte experiëntiële psychotherapie is dat de houding van de psychotherapeut in dit gesprek van groot belang is. De psychotherapeut leeft zich zo goed mogelijk in de cliënt in, accepteert de cliënt zoals zij is, d.w.z. hij is niet veroordelend en helpt de cliënt zichzelf niet te veroordelen en hij is als psychotherapeut in contact met zijn eigen gevoelens. In die gesprekken zal de psychotherapeut ook zijn eigen ideeën over u en uw problemen aan u voorleggen. Hierbij kan duidelijk worden op welke specifieke manier u naar uzelf en naar anderen gewend bent te kijken. Of u ontdekt aspecten waar u nog niet eerder bij stil had gestaan; soms wordt duidelijk hoe dit te maken heeft met de manier waarop u van jongs af aan gewend bent uzelf te zien. In de therapie krijgt u meer zicht op uzelf, niet alleen op de problematische kanten, maar ook de sterke kanten van uw persoonlijkheid en uw onderliggende behoeften, die u zich soms onvoldoende heeft kunnen toe-eigenen. Ook kan het zijn dat u zich realiseert dat u meer of andere dingen van uzelf eist of verwacht dan bij u passen. Door uw beperkingen onder ogen te zien en meer gebruik te maken van uw mogelijkheden kunt u er beter in slagen om met moeilijke situaties in uw leven om te gaan.
Website Vereniging voor Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapie:
www.vpep.nl
Folder voor cliënten: Klik hier
Folder voor verwijzers: Klik hier
Psychodynamische psychotherapie
Psychodynamische psychotherapie is een vorm van psychotherapie waarbij u ingaat op problemen in het dagelijks leven en de daarin voorkomende affectieve en relationele verstoringen. U leert in te zien dat deze verstoringen terug te voeren zijn op intrapsychische of interpersoonlijke conflicten.
Uw klachten worden geïnterpreteerd als een manier van omgaan met problemen. De problemen kunnen zich voordoen in de relatie tot u zelf of in de relatie tot de ander. De psychodynamische psychotherapie beoogt een verandering die met name gericht is op het verbeteren van het intermenselijk functioneren. Hierbij gaat om de manier waarop u met uzelf en de ander omgaat. Zo kunt u leren lastige gevoelens als angst, schaamte, pijn en schuld niet meer te vermijden maar juist te ervaren.
Deze therapie is bedoeld voor mensen met een persoonlijkheidsstoornis en/of mensen die patronen van reageren hebben, waaronder de manieren waarop ze omgaan met andere mensen en zichzelf, die ze iedere keer weer problemen geeft
Samen met uw behandelaar kijkt u hoe u zichzelf ziet en hoe anderen u zien. U leert disfunctionele gedachten en veronderstellingen die u heeft over uzelf en over de ander te veranderen. De relatie met de therapeut is daarbij van groot belang, zodat een goede werkrelatie mogelijk is en overdrachten tot stand gebracht kunnen worden. Hierbij ervaart u allerlei gevoelens in relatie tot de therapeut die u ook in het dagelijkse leven tegenkomt.
Het ervaren en bespreken van de gevoelens in relatie tot de therapeut maken uw klachten en gedragingen begrijpelijker. Waardoor u anders naar uzelf leert kijken en uzelf anders leert beoordelen. Op die manier ontstaat er ruimte voor positieve gevoelens die u helpen beter te functioneren en om te gaan met andere mensen.
top
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie kent meestal een vaste structuur. Er wordt uitgegaan van het idee dat psychische klachten o.a. zijn ontstaan door een disfunctionele manier van denken. Cognitieve gedragtherapie wordt toegepast bij angststoornissen, depressieve klachten, trauma gerelateerde klachten en werkgerelateerde klachten (burnout). De therapeut en de cliënt(en) vormen samen een team dat onderzoekt hoe deze disfunctionele manier van denken doorbroken kan worden. Hiertoe krijgt U naast de gesprekken ook huiswerk mee in de vorm van (registratie)opdrachten die daarna samen met uw therapeut besproken worden. Hierdoor leert U nieuwere reëlere gedachten aan om zo tot meer gewenst gedrag en gevoelens te komen. Cognitieve therapie richt zich met name op de huidige klachten en problemen. Er wordt vaak praktisch geoefend in situaties die zich voordoen. Daarnaast is er ook ruimte om meer inzicht in uzelf en de functie van uw klachten te krijgen.
Website Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie:
www.vgct.nl
Boekjes voor clienten geschreven vanuit cognitieve gedragstherapie:
De reeks Cognitieve Gedragstherapie (uitgeverij Boom, Cure & Care Publishers):
Werkboek Behandelprotocol Partner-Relatie problematiek
Werkboek Behandelprotocol Depressie
Werkboek Behandelprotocol Angst
Piekeren, door Ad Kerkhof (uitg. Boom – Hulpboek)
Dwang, door Yvette v.d. Pas en M. de Neef (uitg. Boom – hulpboek)
top
Schematherapie voor persoonlijkheidsproblematiek
Iedereen heeft een bepaalde manier waarop hij/ zij kijkt naar zichzelf, de ander en de wereld om zich heen. Wanneer dit leidt tot langdurige vaste patronen van voelen, denken en handelen kan je spreken van een gevoelige snaar (=schema). De meeste mensen hebben meerdere gevoelige snaren die van tijd tot tijd tegelijk kunnen opspelen. Wanneer een of meerdere schema’s geraakt worden kan je in een bepaalde gemoedstoestand (modus) terecht komen. Een modus kenmerkt zich door bepaalde (intense) emoties en bepaalde gedragingen. Veel schema’s en modi zijn in de (vroege) jeugd ontwikkeld in contact met andere mensen. Schematherapie kan een goede behandeling zijn wanneer het je al langere tijd moeilijk lukt om met je gevoelige snaren en gemoedstoestanden om te gaan en hierdoor problemen krijgt met relaties, met je werk of studie en met klachten die steeds opnieuw terugkomen.
Schematherapie is een integratieve psychotherapie vanuit een cognitief gedragstherapeutisch kader waarin zowel het heden als het verleden aan bod komen. Op drie manieren wordt verandering teweeggebracht: cognitief, in het emotioneel ervaren en gedragsmatig. Van groot belang is de therapeutische relatie: in en door de therapeutische relatie kunnen vroege schema’s geïdentificeerd en veranderd worden. De therapie is ontwikkeld door Jeffrey Young en collega’s. Schematherapie is oorspronkelijk ontwikkeld als individuele behandeling van mensen met persoonlijkheidsproblematiek, waarbij de effectiviteit van de behandeling is aangetoond.
Boek voor cliënten geschreven vanuit Schematherapie:
Leven in je leven, door J. Young en J. Kolsko
Website: www.schematherapie.nl
Werkboek voor clienten met borderline persoonlijkheidsproblematiek:
Borderline, door Jaap Spaans & Erwin van Meekeren (uitg. Boom), Hulpboek
Kernovertuigingen
Onze manier van reageren op moeilijke omstandigheden wordt voor een groot deel bepaald door de betekenis die we geven aan wat er gebeurt, de bril waardoor we kijken. Kernovertuigingen zijn patronen in onze manier van denken, voelen en reageren, die gekleurd zijn door onze eerdere ervaringen. Het zijn opvattingen over onszelf in relatie tot anderen. Wanneer een situatie lijkt op eerdere ervaringen, schakelen we over op het bijbehorende schema, een automatische piloot die de situatie invult vanuit bepaalde verwachtingen.
Wanneer er iets naars gebeurt en je kwetsbaar voelt is het risico groter dat je de situatie gaat bekijken vanuit overtuigingen die verbonden zijn met eerdere teleurstellingen in je leven. Onze kindertijd hoeft echt niet perfect te verlopen, het moet gewoon goed genoeg zijn. Kinderen hebben behoefte aan veiligheid, verbondenheid, autonomie, waardering. Ze hebben realistische grenzen nodig en ze moeten zichzelf kunnen zijn. Als aan deze basisbehoeften wordt voldaan kan een kind gedijen. Problemen ontstaan als kinderen teveel tekort komen in deze basisbehoeften, dan ontwikkelen zich negatieve kernovertuigingen over jezelf. Ook door latere traumatische ervaringen kunnen negatieve kernopvattingen ontstaan.
Deze negatieve kernopvattingen zijn meestal geen goede raadgever, omdat ze de situatie negatiever inkleuren dan nodig. Daarmee blokkeren ze een reactie vanuit zelfvertrouwen en je gesteund voelen. Andersom werkt ook: wanneer je terugdenkt aan situaties waarin je je goed voelde, zijn ondersteunende kernovertuigingen makkelijker binnen je bereik. Dit kan helpen om een moeilijke situatie het hoofd te bieden vanuit een gevoel van verbondenheid en zelfvertrouwen.
Hieronder staan een aantal veel voorkomende belemmerende kernovertuigingen:
• Ik kan er niet op vertouwen dat anderen er voor me zijn als ik ze nodig heb..
• Ik krijg niet wat ik nodig heb (koestering, begrip, goede raad).
• Ik ben niet de moeite waard, ik ben zwak.
• Ik ben niet aantrekkelijk voor anderen, ik hoor er niet bij.
• Ik kan het niet alleen.
• Er kan me ieder moment iets ergs overkomen, ik ben weerloos / machteloos.
• Binnen intieme relaties verlies ik mezelf, ik weet niet goed wat ik zelf wil.
• Ik ben een mislukkeling, ik ben dom.
• Ik ga vaak mee in situaties, ook al weet ik dat het onverstandig is,
• Als dingen tegen zitten kan ik enorm gefrustreerd raken en geef ik het snel op.
• Ik heb bevestiging van anderen nodig om me goed te voelen over mezelf.
• Ik kan mezelf niet uitdrukken, ik schaam me als ik mijn gevoelens toon.
• Het is nooit goed genoeg.
Er zijn drie stijlen om met een kernovertuiging om te gaan:
1. Toegeven: Je geeft je over aan het schema, denkt, voelt en doet in de lijn met het schema. Alles wat er gebeurt vervorm je zodanig dat het past binnen je kernopvatting en zo wordt deze in stand gehouden. Je hebt hierdoor veel last van je kernopvatting.
2. Vermijden: Je gaat het uit de weg aan je kernovertuiging te denken en je voelt het ook niet meer. Je hebt je gevoelens onderdrukt, waardoor je pijnlijke gevoelens vermijd. Zolang je vermijd is het erg moeilijk je gedrag en gevoelens te begrijpen en veranderen.
3. Bestrijden: Je probeert jezelf en anderen te overtuigen dat juist het omgekeerde van je kernovertuiging het geval is. Zo blijf je onder je masker ogenschijnlijk ongedeerd, kan je door functioneren, maar verlies je de mogelijkheid van verbondenheid, kwetsbaar zijn en heb je van binnen geen vrede met jezelf. Als er een barst komt in het masker, voel je je overgeleverd aan de onderliggende kwetsbaarheid.
Als je uit je negatieve kernopvatting wilt komen, moet je proberen deze omgangsstijlen te veranderen. In plaats daarvan kan je proberen je kernovertuiging te benoemen, begrijpen, de onderliggende kwetsbaarheid te voelen. Vervolgens kan je de kernopvatting uitdagen en doorbreken met nieuw gedrag en nieuwe beelden over jezelf.
top
Trauma
Mensen die in levensbedreigende omstandigheden verkeren of andere schokkende gebeurtenissen meemaken of situaties meemaken waarbij hun lichamelijke integriteit wordt aangetast, zoals bij mishandeling of seksueel misbruik, worden geconfronteerd met intense gevoelens van angst, onmacht, kwetsbaarheid en hulpeloosheid. Als gevolg daarvan kunnen zij klachten ontwikkelen. Soms verdwijnen die vanzelf, maar niet bij iedereen.
Veel mensen herbeleven de situatie waarin ze het trauma opliepen en uiten dat in psychische of lichamelijke reacties, bijvoorbeeld in nachtmerries, hyperventilatie of angstaanvallen. Dat kan spontaan gebeuren, maar ook wanneer iets of iemand hen aan die situatie doet terugdenken.
Het is gebruikelijk dat mensen met een psychotrauma proberen om gevoelens die met het trauma te maken hebben, te vermijden of weg te drukken. Dat kan soms ook leiden tot het ‘wegdrukken’ van bepaalde herinneringen of tot vervreemding van eigen gevoelens.
Een aantal mensen dat een psychotrauma heeft meegemaakt, ontwikkelt als gevolg daarvan een Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS). Daarvan spreken we wanneer er meerdere klachten zijn die langdurig aanhouden en het normaal functioneren verstoren. Voorbeelden zijn slecht slapen, woedeuitbarstingen, niet over de gebeurtenis willen praten en/of overmatig alert zijn.
Een trauma kan zich ook uiten in de vorm van andere angst en stemmingsklachten of seksuele problemen, relatieproblemen, veranderingen in de gevoelsbeleving.
Traumatisch verlies: Wanneer een dierbare plotseling overlijdt of wanneer je vertrouwen binnen een relatie ernstig beschadigd raakt of bij plotseling verlies van gezondheid door een ingrijpende ziekte kunnen ook trauma gerelateerde klachten ontstaan.
Complex psychotrauma: Bij herhaalde en /of langer durende traumatisering kan een combinatie van meerdere psychische problemen en stoornissen ontstaan. We spreken dan van een complex psychotrauma. De klachten bestaan uit onder andere: posttraumatische stressklachten, (andere) angsstoornissen, depressieve klachten en veranderingen in de gevoelsbeleving en soms zelfbeschadigend gedrag. Ook zijn er vaak problemen in de werksituatie, binnen het gezin en/of de sociale omgeving.
Hechtingstrauma en onveilige hechting: Wanneer tijdens de ontwikkeling belangrijke hechtingsfiguren, zoals ouders, door bepaalde omstandigheden of gedrag onvoldoende beschikbaar, betrouwbaar, steunend aanwezig zijn kan een onzeker zelfgevoel, vervreemding van eigen gevoelens en een gevoel van onveiligheid binnen relaties ontstaan. Ook dit kan leiden tot posttraumatische stressklachten, angst- en stemmingsproblematiek en terugkerende relatieproblemen. Binnen relaties zie je dan vaak dat er emotionele afstand wordt gehouden (vermijdende hechting) of dat er sterk wisselende gevoelens zijn of een patroon van aantrekken – afstoten (ambivalente hechting).
Integratieve traumabehandeling
Binnen een integratieve traumabehandeling worden methodieken uit verschillende therapiestromen geïntegreerd in een 3 fasen model voor traumagerelateerde klachten. In de eerste fase ligt de nadruk op het herstel van rust, stabiliteit en het hervinden van controle over de klachten. In de tweede fase worden, indien dit nodig en mogelijk is, de traumatische ervaringen verwerkt. De negatieve conclusies die mensen over zichzelf hebben getrokken naar aanleiding van het trauma worden bijgesteld en er wordt gewerkt aan herstel van veerkracht. De derde fase richt zich op hoe iemand zijn traumatische ervaringen en de consequenties daarvan een plaats geeft in het (hedendaagse) leven.
top
EMDR
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing en is een effectief bewezen behandelmethode om nare ervaringen te verwerken. De methode werd in 1989 door Francine Shapiro oorspronkelijk ontwikkeld om traumatische gebeurtenissen te verwerken. Maar inmiddels wordt deze techniek veel breder toegepast bij andere problemen, zoals angst, depressie, burnout, chronische pijn en bij persoonlijkheidsstoornissen en dissociatieve klachten. Tenslotte wordt EMDR ook toegepast bij mensen die last ondervinden van een zeer negatief zelfbeeld. Er wordt dan gewerkt aan het ontkrachten van de sterk negatieve kernopvattingen die iemand over zichzelf heeft leren afroepen.
EMDR is een methode waarbij uw problematiek gezien wordt als (voor een deel) voortkomend uit traumatische ervaringen. Deze ervaringen hebben in het verleden plaatsgevonden, maar kunnen nog erg belastend zijn. Er kan als gevolg daarvan sprake zijn van een posttraumatische stress-stoornis, angststoornis, of een depressieve stoornis. EMDR is een vorm van therapie waarbij alsnog een verwerkingsproces op gang komt. De herinnering blijft, maar de spanning rond de betreffende ervaring zal sterk verminderen. Het verwerkingsproces wordt gestructureerd volgens de principes van de EMDR waarbij u enerzijds uw aandacht richt op de nare ervaring en anderzijds uw aandacht wordt afgeleid d.m.v. oogbewegingen of auditieve afleiding.
Deze therapie is bedoeld voor mensen met problemen die een min of meer duidelijk verband hebben met ervaringen die niet goed verwerkt zijn. Deze problemen kunnen op veel gebieden van toepassing zijn maar vaak specifiek op een gebied van functioneren waarbij er herhaling van de spanning dreigt die met de traumatische ervaring verbonden is. Zo kan straatvrees te maken hebben met een auto ongeluk. Ook agressieproblemen van de cliënt kunnen te maken hebben met re-activering van een traumatische herinnering.
Naast aanwijsbare trauma’s, kan het zijn dat er een soort negatieve kerngedachte over het eigen zelfbeeld is ontstaan die verband houden met een veelvoud van kwetsende ervaringen. Dit heeft veel negatieve gevolgen voor het zelfvertrouwen. EMDR heeft ook een goede werking op verbetering en herstel van het zelfbeeld.
Omdat traumatische ervaringen een vorm van ervaringsleren is, vindt in deze therapie het focus gericht op hoe in het ‘nu’ de nare gebeurtenis herinnerd wordt en vooral welke spanningen/nare gevoelens nu ervaren worden m.b.t. de nare gebeurtenis. Volgens de methode wordt gezocht op welke manier de spanningen nu worden ervaren, bijv als machteloosheid, schuldgevoel, een negatieve gedachte over het zelfbeeld, of onveiligheid. Het gaat bij deze therapie om gedachten, gevoelens en om de lichamelijke spanningen die optreden.
Door de EMDR vindt een nieuw proces van informatieverwerking plaats m.b.t. de traumatische gebeurtenis(sen) met een positief effect op het dagelijks functioneren, op de stemming en op het zelfvertrouwen.
Zie voor verdere informatie over EMDR:
www.emdr.nl
top
Gedrags Partnerrelatietherapie (BMT), Emotionally Focused Therapy (EFT) voor paren, Systeemtherapie:gezinstherapie en ouderbegeleiding, methode Geweldloze Autoriteit
Partner-relatietherapie
Binnen partnerrelatietherapie staat niet de individuele problematiek van beide partners centraal, maar de wisselwerking tussen beide partners die onderdeel uitmaakt van het relatieprobleem waarvoor hulp gezocht wordt. Binnen partnerrelatietherapie wordt gebruik gemaakt van methodieken uit de systeemtherapie, seksuologie, EFT volgens L. Greenberg en S. Johnson, het model van E. Perel en het model van geweldloze communicatie.
top
Over Emotionally Focused Therapy voor paren
Emotionally Focused Therapy is een vorm van relatietherapie die de emotionele verbondenheid tussen partners centraal stelt. EFT gaat uit van de wetenschap dat een veilige hechting, het zich emotioneel verbonden en geliefd voelen, ook voor volwassenen een levensbehoefte is en een belangrijke voorwaarde voor een stabiele en gelukkige relatie. In de therapie leer je begrijpen waarom het vaak mis gaat of vastloopt in bepaalde patronen in je relatie. Je leert jezelf te uiten in wat je voelt en nodig hebt en gevoelig te zijn voor de signalen en behoeften van de ander. Dit leidt ertoe dat relatieconflicten verminderen, dat partners meer zichzelf kunnen zijn binnen de relatie en meer plezier en intimiteit hebben samen. De effectiviteit van deze methode van relatietherapie is ruimschoots aangetoond. EFT is ontwikkeld door Sue Johnson en wordt steeds breder toegepast: EFT is ook mogelijk in de vorm van gezinstherapie of ouderbegeleiding. Er zijn speciale methodieken ontwikkeld voor het herstel van de relatie na ontrouw en voor het binnen de relatie leren omgaan met vroegere trauma’s. Verder wordt EFT toegepast bij het begeleiden van het op een goede manier ontvlechten bij een scheiding of bij het uit huis gaan van kinderen. Daarnaast is er ook een preventieve cursus voor paren ontwikkeld om de relatie te verbeteren: de Houd me Vast training. Binnen Praktijk de Waal wordt een groepstherapie voor paren gegeven op basis van EFT en het Houd me Vast programma: Verdiep je relatie.
Er is een mondiaal EFT netwerk met aangesloten EFT netwerk in Nederland.
Op de website kunt u verdere informatie vinden over de methode.
www.eftnetwerk.nl
Preventieve relatietraining Houd me Vast:
eftnetwerk.nl/houd-me-vast
Boek: Houd me vast, zeven gesprekken voor een hechte(re) en veilige relatie, Sue Johnson
Intensief weekendprogramma voor paren: ‘Verdiep je relatie’.
‘We zijn nooit zo kwetsbaar als wanneer we liefhebben’, Sigmund Freud.
Het intensieve weekendprogramma vindt plaats in weekenden op zaterdag e/o zondag.
Het programma biedt een unieke mogelijkheid om in een veilige omgeving meer inzicht te krijgen in je eigen emoties en verlangens en in die van je partner en hoe deze een rol spelen in de manier waarop je met elkaar om gaat. We verlangen naar verbondenheid, waardering, speelsheid en intimiteit, maar houden onze gevoelens vaak verborgen of komen steeds terecht in bepaalde patronen van onbegrip en machteloosheid. EFT helpt je op weg naar een sterkere relatie, waarbinnen je je gezien en verbonden voelt. ‘Verdiep je relatie’ is een intensieve kortdurende groepstherapie voor paren op basis van EFT (Emotionally Focused Therapy) en het ‘Houd me Vast’ model van dr.Sue Johnson. EFT is een vorm van relatietherapie, die de emotionele verbondenheid tussen partners centraal stelt. EFT gaat uit van de wetenschap dat een veilige hechting, het zich emotioneel verbonden en geliefd voelen niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen een levensbehoefte is en een belangrijke voorwaarde voor een stabiele en gelukkige relatie. In de therapie leer je begrijpen waarom het vaak mis gaat of vastloopt in bepaalde patronen in je relatie. Je leert inzien wanneer en waarom de verbondenheid met je partner verstoord is geraakt en hoe persoonlijke kwetsbaarheden hierin een rol spelen. Je leert jezelf te uiten in wat je voelt en nodig hebt en gevoelig te zijn voor de signalen en behoeften van de ander. Dit leidt ertoe dat relatieconflicten verminderen, dat je als partners meer jezelf kunt zijn binnen de relatie en meer plezier en intimiteit kan hebben samen. Je leert ervaren, dat je ook als volwassene een veilige haven nodig mag blijven hebben om je in de wereld als autonoom en assertief persoon te kunnen handhaven.
Hoe is onze werkwijze
Ons programma ‘Verdiep je relatie’ bestaat uit een aantal dagdelen waarin je als paar samen een aantal opeenvolgende thema’s bespreekt om te komen tot inzicht in de reactiepatronen binnen je relatie en de manier waarop je eigen hechtingsgeschiedenis hierin doorwerkt. Je leert om op een andere manier op elkaar te reageren waardoor het contact zich verdiept, conflicten op een andere manier kunnen worden opgelost en de verbinding versterkt wordt. Ook kijk je samen naar wat er voor nodig is om deze nieuwe manier van met elkaar omgaan samen vast te houden. In principe werk je als paar, maar de mogelijkheid om te kunnen delen in een groep blijkt een enorme meerwaarde te hebben. Het is ook mogelijk om aan het groepsprogramma deel te nemen als onderdeel van een lopende relatietherapie of naast een individuele therapie.
De therapeuten
Leny Post, werkzaam als psychotherapeut en relatietherapeut binnen Praktijk De Waal is de afgelopen jaren zeer geïnspireerd geraakt door het gedachtengoed van Sue Johnson en zijn daarin opgeleid als gevorderd therapeut.
top
Systeemtherapie: gezinstherapie en ouderbegeleiding
Systeemtherapie is een methode waarbij uw problematiek gezien wordt als (voor een deel) voortkomend uit interactionele problemen tussen u en belangrijke anderen. Deze problemen kunnen nu gaande zijn maar kunnen ook in het verleden hebben plaatsgevonden.
Inhoud en doel: Binnen de systeemtherapie worden individuele problemen gezien als systeem-problemen. Uw problemen hebben een relatie met het systeem van relaties waar u deel van uitmaakt. Uw problemen worden door u mogelijk wel individueel beleefd maar mogelijk kunnen uw problemen door systeemfactoren worden veroorzaakt en ook in stand worden gehouden.
Doelgroep: Deze therapie is bedoeld voor mensen met vooral problematiek van interactionele aard en dus vooral problemen ervaren met voor hen belangrijke anderen. Er kan sprake zijn van conflicten die een basis hebben in de geschiedenis maar mogelijk ook in de actualiteit. Er kan sprake zijn van niet verwerkte gebeurtenissen binnen familie, relatie en gezin. Er is mogelijk angst voor veranderingen, angst voor verlies of angst voor de toekomst.
Wat komt er aan de orde? Binnen de relatie- en gezinstherapie worden ook anderen betrokken. Systeemtherapie is effectief als belangrijke anderen uitgenodigd worden om u te helpen met het therapeutische proces. Er wordt gezocht naar hoe de huidige problemen te maken hebben met uw rol binnen het systeem, hoe u verwachtingen worden gesteld, hoe u en anderen zich hebben gehecht. Zo kan blijken dat er patronen zijn ontstaan die wel een (beschermende) functie kunnen hebben in het systeem, maar wel leiden tot spanningen en problemen.
Omdat de behandeling niet alleen op het individu gericht is, verandert tijdens de behandeling ook vaak de wijze waarop iemand naar zichzelf en anderen kijkt. Niet alleen u profiteert van de behandeling, ook andere gezinsleden reageren vaak positief op uw ontwikkeling. Systeemtherapie is effectief voor het systeem als geheel en heeft de inspanning die u doet om ervoor te zorgen dat het beter met u gaat, ook positieve gevolgen voor de anderen van het systeem.
Ouderbegeleiding volgens de methode van Geweldloze Autoriteit
(Link naar artikel van Henk)
top
Mindfulness
Mindfulness is halt houden om met milde open aandacht in deze werkelijkheid (nu) aanwezig te zijn, zodat je er met meer vrijheid mee om kunt gaan.
Letterlijk vertaald betekent Mindfulness ‘opmerkzaamheid’. De training is in 1979 bij wijze van experiment opgezet door Jon Kabat-Zinn, als microbioloog verbonden aan het academisch ziekenhuis van Massachusetts. Hij wilde iets doen voor uitbehandelde patiënten, die te horen kregen dat er niets anders opzat dan te leren leven met hun klachten. Maar hoe ze dat dan moesten doen, kon niemand hun vertellen. Kabat-Zinn, die zelf mediteerde, had het vermoeden dat aandachtsgerichte meditatie hen zou kunnen helpen om meer grip te krijgen op hun pijn, hun verdriet daarover, en hun zorgen voor de toekomst.
En het werkte. De resultaten van zijn ‘Mindfulness Based Stress Reduction’-programma (MBSR) waren verrassend: de fysieke klachten van de patiënten namen af en ook geestelijk voelden ze zich een stuk beter. Het programma werd vervolgens standaard ingevoerd in het ziekenhuis. Inmiddels hebben zo’n dertienduizend mensen met de meest uiteenlopende klachten de training gevolgd.
Omdat Mindfulness zijn wortels vindt in eeuwenoude Boeddhistische meditatietechnieken, was er in het begin nog veel discussie of zo’n ‘zweefcursus’ überhaupt wel thuishoort in de wetenschappelijke psychologie. Maar zo langzamerhand komt er steeds meer wetenschappelijk bewijs dat het echt werkt. Uit verschillend onderzoek blijkt dat een training in Mindfulness positieve effecten heeft bij mensen met chronische pijn, hartklachten, maagdarmproblemen, angststoornissen, depressies en slaapproblemen, en dat die effecten ook op de lange termijn aanhouden. Ook bij mensen zonder klachten verbetert Mindfulness de kwaliteit van leven aanzienlijk.
Wat is dan het geheim van Mindfulness? Waarom gaan mensen zich er zoveel beter door voelen? In de eerste plaats is het een training om meer in het hier en nu te zijn. In het dagelijks leven zijn we met onze gedachten vaak in het verleden of de toekomst. Veel dingen doen we automatisch: tandenpoetsen, traplopen, in de bus zitten, douchen. Wanneer we een dagelijkse route fietsen, letten we nauwelijks op de omgeving.
En als we zin hebben in iets lekkers, is het soms al op voordat we er erg in hebben, en zijn we vergeten om ervan te genieten. Steeds dwalen onze gedachten af naar dingen die ons bezighouden: wat we allemaal nog moeten doen. Zo kunnen we zomaar een groot deel van de dag ‘missen’, omdat onze gedachten in het heden of het verleden zijn. Wie lijdt aan depressies, angsten of pijn, heeft dat nog sterker.
Mindfulness leert om er echt te zijn tijdens het fietsen, eten en ramenlappen. Elke keer als uw gedachten automatisch afdwalen – en dat is heel vaak – brengt u de aandacht op een vriendelijke manier weer terug in het nu: bij wat u doet, voelt en ervaart.
Dat heeft een aantal positieve gevolgen. U houdt bijvoorbeeld minder ruimte over voor piekeren. Stressvolle gedachten malen vaak maar door, zonder dat dat tot een oplossing leidt. Door u te concentreren op alles wat er gebeurt in het nu, onderbreekt u die gedachtestroom en geeft u uw hersenen iets anders te doen.
Tegelijkertijd worden uw ervaringen een stuk levendiger en intenser door er uw volle aandacht aan te schenken. Wie aandachtig leeft, heeft zo meer oog voor het kleine geluk. Een fluitende vogel, een ontkiemend plantje, de warmte van een bad, het gevoel van de zon op uw huid: het heden heeft veel meer te bieden dan u denkt.
Een ander positief effect is dat u meer vertrouwd raakt met wat zich in uw lichaam en uw hoofd afspeelt. Stress voelen we bijvoorbeeld meestal pas aan het einde van de dag, als we naar huis gaan met hoofdpijn en pijn in onze schouders. Maar wie zich regelmatig concentreert op al zijn gewaarwordingen, dus ook die in zijn lichaam, merkt al eerder dat hij zijn schouders onwillekeurig aanspant.
Mindfulness draait niet alleen om concentratie op het nu. Het gaat het er ook om alle gewaarwordingen te accepteren zoals ze zijn, zonder ze te willen veranderen. En dat is nog knap lastig. We hebben namelijk de neiging om voortdurend in de gaten te houden of alles wel naar onze wens is, of het overeenkomt met onze verwachtingen, en of het niet beter kan. Stuiten we op vervelende gevoelens, zoals pijn, verdriet of angst, dan gaan we automatisch op zoek naar een oplossing. Bij praktische problemen zoals een lekkende dakgoot werkt deze oplossingsgerichte houding prima: oorzaak signaleren, even logisch nadenken, maatregelen nemen, probleem opgelost.
De kunst van Mindfulness is om niet voortdurend te vechten tegen wat u niet wilt, maar het strijdtoneel te verlaten en er van een afstandje naar te kijken. U denkt dus: ‘Goh, daar hebben we een rothumeur/de zenuwen/de pijn.’ Zonder daar de conclusie aan te verbinden dat het slecht is, of dat het vast een tijd zal duren voordat het over is. Pijn en verdriet horen namelijk bij het leven. Door dat te accepteren, maakt u het probleem minder groot en overheersend, en bespaart u een hoop energie.
Hetzelfde geldt voor gedachten. Bij negatieve gedachten, zoals ‘ik doe het niet goed’, of ‘ik maak vast een slechte indruk’, kunt u uw hersenen vriendelijk bedanken voor de analyse, zonder de conclusie voor waar aan te nemen. Voor veel mensen blijkt dit een van de meest bevrijdende inzichten te zijn van Mindfulness: dat onze gedachten niet ‘de werkelijkheid’ zijn, en dat we ons er niet mee hoeven te identificeren. Het zijn maar gedachten.
Door deze andere manier van kijken naar de werkelijkheid, kunnen mensen beter omgaan met lichamelijke en emotionele pijn. Zo kampten de patiënten van Kabat-Zinn niet alleen met fysieke klachten, maar ook met stress, wanhoop en frustratie over die pijn. Door hun fysieke pijn te accepteren, kon het geestelijke deel verminderen.
De kern van Mindfulness is om niets te willen oplossen. Door niet te streven naar verandering, ontstaat er juist ruimte waarin verandering mogelijk is.’
Sinds de eerste positieve resultaten van Kabat-Zinn zijn er steeds meer psychologen geïnteresseerd geraakt in het uitproberen van mindfulness op hun patiëntenpopulatie. En met succes. Zo blijkt bij mensen met depressies de kans op een terugval met de helft af te nemen. Door met hun aandacht in het nu te zijn, leren deze mensen hun negatieve gedachtepatronen te doorbreken, en hun emoties te accepteren zonder zich erdoor te laten meeslepen.
Ook mensen met angst- en paniekstoornissen hebben veel baat bij aandachtstrainingen. Ze leren er om niet weg te lopen van hun angst, maar er met open aandacht naar te kijken. In het begin kan dat onaangenaam zijn. Maar wie volhoudt, merkt dat zijn angst eigenlijk veel hanteerbaarder is dan hij dacht.
Mindfulnesstraining
In een intensieve Mindfulnesstraining van acht weken leren cursisten zich een volkomen andere levenshouding aan: zich bewust zijn van alles wat zich voordoet in het hier en nu, zonder daarover te oordelen of het te willen veranderen.
Dat betekent acht weken hard werken: elke week een bijeenkomst van 2,5 uur en één uur huiswerk op de overige dagen. Behoorlijk veel, maar dat is ook nodig om een andere manier van kijken aan te leren. Net als fietsen en pianospelen is mindfulness een vaardigheid die je je eigen maakt door te oefenen, niet door erover te lezen. Want hoe logisch en simpel het ook klinkt om in het nu te zijn zonder te oordelen, gemakkelijk is het zeker niet.
Tijdens de bijeenkomsten doen de cursisten oefeningen in yoga en meditatie, en leren ze zich te concentreren op hun ademhaling, zonder deze te veranderen.
Het is ook niet zo dat alle problemen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Maar veel cursisten geven wel aan dat hun kwaliteit van leven toeneemt. Ze zitten minder in hun hoofd, piekeren minder, leven bewuster, zien de kleine dingetjes weer. Na de training hebben ze een soort gereedschapskist die ze ook thuis kunnen gebruiken, en die hen helpt om te gaan met allerlei “weersomstandigheden” in het leven.’
In onze praktijk integreren we Mindfulness in de behandeling.
Voor de officiële training verwijzen wij naar goede, deskundige Mindfulnesstrainers in de regio. Zie:
www.mindstudiohillegom.nl
www.mindfulnesskennermerland.nl
Werkboeken over Mindfulness:
• Werken met MINDFULNESS, door Edel Maex, met CD
• Mindfulness voor moeders, Onbeperkt Mindful, door Kim Bergshoeff. Over omgaan met een beperkende ziekte
top
Boeken
Boekjes voor clienten geschreven vanuit cognitieve gedragstherapie:
De reeks Cognitieve Gedragstherapie (uitgeverij Boom, Cure & Care Publishers):
• Werkboek Behandelprotocol Partner-Relatie problematiek
• Werkboek Behandelprotocol Depressie
• Werkboek Behandelprotocol Angst
Piekeren, door Ad Kerkhof (uitg. Boom – Hulpboek)
Dwang, door Yvette v.d. Pas en M. de Neef (uitg. Boom – hulpboek)
Boek voor cliënten geschreven vanuit Schematherapie:
Leven in je leven, door J. Young en J. Kolsko
Werkboek voor clienten met borderline persoonlijkheidsproblematiek:
Borderline, door Jaap Spaans & Erwin van Meekeren (uitg. Boom), Hulpboek
Boek over relatietraining:
Houd me vast, zeven gesprekken voor een hechte(re) en veilige relatie- Sue Johnson
Werkboeken over Mindfulness:
• Werken met MINDFULNESS, door Edel Maex, met CD
• Basisoefeningen
• Beelden
• Houdingen
• Emoties
Mindfulness voor moeders
Onbeperkt Mindful, door Kim Bergshoeff. Over omgaan met een beperkende ziekte.
Artikelen
Ouderbegeleiding volgens de methode van Geweldloze Autoriteit
top
Folders